Vandaag was het tijd om met de leerlingen in havo4 een richtingscoëfficiënt te bepalen uit een grafiek. We zijn op het moment bezig met het hoofdstuk over materialen dus daar past dichtheid prima bij. Ik heb de TOA enthousiast laten zagen zodat we een bak vol blokken hebben. Het idee heb ik van mijn oud-collega’s op het Augustinianum geleend waar we dit met balken hadden gedaan.
Leerlingen meten van 5 cilinders de hoogte, diameter en massa. Hiermee kunnen ze een grafiek maken met de massa op de verticale as en het volume op de horizontale as. Dit doen ze voor twee verschillende soorten cilinders. Op de foto hieronder zie je de twee varianten.
De massa bepalen is vrij makkelijk, maar de diameter en de hoogte vraagt om instructie over de schuifmaat. We hebben goedkope (niet zo nauwkeurige) schuifmaten voor de leerlingen om mee te werken. Om van te voren de uitleg te geven gebruik ik deze schuifmaat applet. Op het bord laat ik een voorbeeld staan met het juiste antwoord zodat ze dat tijdens het meten nog even kunnen bekijken.
Het meten met de schuifmaat kostte meer tijd dan ik had ingeschat, voor één lesuur zou ik volgende keer het bij 5 blokjes hebben gehouden. Met de gemeten hoogte en diameters kan het volume worden uitgerekend. Hiermee maken de leerlingen een grafiek. Ze moesten zelf bedenken wat horizontaal en verticaal moest komen. Ze hadden de hint gekregen dat de richtingscoëfficiënt de dichtheid moest opleveren, en dat dat is door verticaal gedeeld door horizontaal is. Dit betekent dus de massa verticaal en het volume horizontaal.
Op wikipedia heb ik in de tabel met dichtheden de houtsoorten gepakt die je in Nederland kan vinden. Leerlingen kunnen met de tabel op het bord concluderen welk houtsoort het is. Ze kwamen voor de kleine cilinders allemaal wel op eiken uit. Over het andere hout was wat variatie in de antwoorden. Hier kan in de volgende les nog worden gediscussieerd over de andere eigenschappen van het hout (zit er hars in???) die kunnen bepalen welk hout het is.
Dit is een simpel practicum waarin het doel behaald wordt: een richtingscoëfficiënt bepalen.
